Willemshoeve

Willemshoeve

Samen met het nog bestaande zomerhuis valt de Willemshoeve aan de Utrechtsestraatweg te Woerden erg op temidden van de woonwijk Staatsliedenkwartier. Nu lijkt het een echte stadsboerderij, maar dat is het van oorsprong niet aangezien het buiten de vroegere stadsgrenzen ligt.

De Willemshoeve is in 1678 gebouwd in opdracht van Adolf van der Win, een Delftenaar die met de Woerdense Maria Jansdochter Penningh was getrouwd. Van Maria’s moeder erfden zij in 1674 het stuk land waarop Van der Win de boerderij liet  bouwen. Adolf van der Win was een vooraanstaand persoon in Woerden. Zo was hij onder meer gasthuismeester en voor korte tijd ook burgemeester. Hij overleed in 1679 en zijn vrouw in 1713. Waarschijnlijk is de boerderij tot die tijd in haar bezit gebleven, waarna het vererfde aan hun kinderen en kleinkinderen. De familie woonde niet zelf op de boerderij, maar verpachtte hem.

In februari 1776 werd de Willemshoeve verkocht aan Antony van der Sluijsen voor 1500 gulden. Van der Sluijsen op zijn beurt verkocht de Willemshoeve aan Willem van Kooten voor 1775 gulden. Opmerkelijk is dus dat Antony van der Sluijsen aan deze verkoop maar liefst 275 gulden verdiende, een heel bedrag in die tijd. Kort daarna werd een deel van de grond tussen de Rijn en Polanen verkocht aan het Gemeeneland van Holland en West-Friesland in verband met de daar aan te leggen versterkingen voor de Oude Hollandse Waterlinie.

Na nog verschillende malen van eigenaar veranderd te zijn, werd de Willemshoeve rond 1936 verkocht aan Jan de Koning, veehouder te Barwoutswaarder. Hij wilde een huis bouwen op het grondgebied van de Willemshoeve en kreeg daarvoor vergunning. Maar toen werden de plannen voor de nieuwbouwwijk het Staatsliedenkwartier concreet en goedgekeurd. De Koning werd verzocht de boerderij en percelen grond aan de gemeente te verkopen.

Op dat moment was er nog nooit iets aan de boerderij en aangebouwde stal verbouwd. Op het erf en grondgebied stonden nog meer gebouwen zoals een varkens-, koeien- en paardenschuur en een houten kaphooiberg met rieten kap. De boerderij werd gepacht door de familie Van Bemmel die er een gevarieerd veebedrijf runde. De Koning overleed in 1961 en het pachtcontract voor de Van Bemmel’s zou in mei 1962 aflopen. Na onderhandelingen verkochten de nabestaanden de Willemshoeve met alle grond aan de gemeente.

De Willemshoeve verkeerde toen in zeer slechte staat en was het nauwelijks bewoonbaar. De gemeente verzorgde alleen de meest noodzakelijke reparaties. De pachters Van Bemmel verlieten in 1966 de boerderij definitief en de boerderij zou kort daarna gesloopt worden. Toch kwamen er nog gesprekken met de Rijksdienst voor Monumentenzorg om de boerderij te restaureren. Aldus geschiedde en begin jaren ’70 werd de eeuwenoude en vervallen boerderij van top tot teen gerestaureerd. Sinds 1977 is de Willemshoeve, een Rijksmonument, eigendom van de Sint-Franciscusstichting en wordt hij gebruikt als feestzaal.

Hoewel vaak gedacht wordt, dat de boerderij zijn naam dankt aan stadhouder Willem III, waarvan de bouwer Adolf van der Win een  trouwe aanhanger was, is dat niet het geval: de boerderij dankt zijn naam aan de voornaam van een van de laatste pachters, Willem van Bemmel.

Archieven
  • Archief van de gemeente Woerden 1936-1980 (W003), invnrs. 92 en 1809;
  • Archieven van de Sint-Franciscusstichting en dochterstichtingen te Woerden 1922-1995 (W332), invnrs. 23 en 101-106.
Literatuur
  • Jan van Es en Saskia van Ginkel-Meester, Woerden: geschiedenis en architectuur (Zeist, 2000), pp 229-230.