Brediuspark en Brediusschuur

Brediuspark en Brediusschuur

De Brediusschuur is een centrum voor milieu- en natuureducatie en een ontmoetingscentrum en vergaderruimte voor milieugroepen en “groene” verenigingen. Er worden tentoonstellingen en natuur- en milieu-activiteiten gehouden. De Brediusschuur ligt in het Brediuspark te Woerden en was ooit deel van het landgoed, dat in het bezit was van de familie Bredius.Image

Het grondgebied van het huidige Brediuspark heeft niet altijd geheel aan de familie Bredius toebehoord. In de zeventiende en achttiende eeuw waren de eigenaars voornamelijk steenfabrikanten. Pas in 1824 kwam een groot stuk van dit landgoed in handen van notaris en burgemeester Jacobus Bredius. Na zijn dood in 1826 ging het over naar zijn zoon Cornelis Jan Bredius. Naast het landgoed bezat hij nog veel meer onroerende goederen in de omgeving. In 1852 begon hij met de bouw van boerderij Batenstein en gaf hij ook het landgoed die naam. Op het landgoed liet de familie in 1863 tevens de villa Rijnoord bouwen.

Aanvankelijk vonden er op het landgoed alleen landbouw en veeteelt plaats, maar rond de jaren 1880 kwam er vooral fruitteelt en groenteteelt op gang. Na de dood van Cornelis Jan Bredius in 1873 gingen het terrein en de boerderij over op zijn zoons Arnoldus Anthonie en Jacobus. In twintig jaar tijd was het landgoed een boerenbedrijf geworden waar veeteelt, fruitteelt, zuivelproductie, aardappelteelt en gras- en houtverkoop voor de inkomsten zorgen. De twee broers runden gezamenlijk het bedrijf, waarbij ze zich allebei op bepaalde onderdelen richtten. De broers Bredius woonden zelf niet op het landgoed; het boerenbedrijf werd bestierd door een op de boerderij wonende zetboer, terwijl de villa Rijnoord verhuurd werd. Pas in 1947 vestigde zich weer een Bredius, Arnoldus Anthonie, een achterkleinzoon van Cornelis Jan Bredius, op de boerderij Batenstein; hij nam als landbouweconoom de leiding van het bedrijf op zich.

Aan het begin van de jaren ’50 werden door de gemeente de uitbreidingsplannen “Bredius” ontworpen voor het gebied rondom het landgoed en de boerderij. Samen met verschillende instanties en belangenorganisaties tekende Arnoldus Anthonie bezwaar aan, maar in 1956 werden de plannen toch grotendeels goedgekeurd en volgde het onteigeningsproces. In het jaar daarop ontruimde hij zijn gedeelte, wat bestond uit de boerderij Batenstein en een aantal arbeiderswoningen en bedrijfsopstallen. In 1970 werd de gemeente eigenaar van het landgoed en kreeg het zijn huidige inrichting als park. De percelen, die bij de villa Rijnoord behoorden, bleven in handen van de familie Bredius.

Door middel van handtekeningenacties en in samenspraak met de inmiddels opgerichte ‘kerngroep Bredius’ werden plannen van de gemeente tegengehouden voor de bouw van bungalows aan de rand van het landgoed. Men drong aan op de inrichting van het park en bos met boomgaarden, stiltegebieden voor vogels en een educatief gedeelte, dit alles opengesteld voor publiek. De boerderij, een Rijksmonument,  werd gerestaureerd, maar werd in 2008 grotendeels door brand verwoest.

Pas in 1985 werd een beheers- en inrichtingsplan opgesteld. De ‘kerngroep Bredius’ bestond toen niet meer, maar de oud- leden ervan mengden zich nog wel in de discussies met vertegenwoordigers van de gemeente en andere partijen, zoals zgn. ‘groene verenigingen’. In 1994 werd een bestuur gevormd dat de opzet en exploitatie van de huidige ‘Brediusschuur’ – de voormalige stal behorend bij de boerderij – zou verzorgen. Deze stal werd verbouwd en ingericht om er tentoonstellingen te houden met onderwerpen over natuur en milieu. In 1996 vond de officiële opening plaats.

Archief
  • Archief van het Tuinbouw- en veehoudersbedrijf Bredius te Woerden 1851 – 1968 (W064).
Literatuur
  • Beheer- en inrichtingsplan Bredius, (Woerden, 1985);
  • Jan van Es en Saskia van Ginkel-Meester, Woerden: geschiedenis en architectuur (Zeist, 2000), pp. 195-196;
  • G.A.F. Maatje, “Arnold Bredius (1903-1982): landbouwkundige, veehouder en geleerde” in: Utrechtse Biografieën: Langs de Oude Rijn (Utrecht, 1999), pp. 31-35.
Website

http://www.kerngroepbredius.nl/index.php/historie-van-landgoed-batestein