Stadhuis aan de Westdam

Stadhuis aan de Westdam

Op 28 februari 1887 besloot het Woerdense gemeentebestuur het oude Stadhuis aan het Kerkplein over te dragen aan het Rijk en een nieuw gemeentehuis te bouwen. Dat was hard nodig, omdat het oude pand in slechte staat verkeerde en de groei van de gemeente en de administratie een nieuw gebouw hard nodig maakte. Een commissie uit de gemeenteraad onder leiding van burgemeester Schalij ging op zoek naar een plaats en een ontwerp voor het nieuwe stadhuis. Die plaats was snel gevonden. Aan de westkant van de stad, op de plek waar de kort daarvoor afgebrande gasfabriek had gestaan, zou een nieuw gemeentehuis uitstekend op zijn plaats zijn. In Noordwijk zag de commissie een pas gebouwd gemeentehuis, waarvan men erg gecharmeerd was en waarvan de burgemeester de bouwtekeningen van zijn Noordwijkse collega te leen kreeg. De architect, de bekende Nicolaas Molenaar, werd verzocht om ook voor Woerden een stadhuis te ontwerpen. Dit vond een meerderheid van de gemeenteraad echter te duur. De gemeente-architect Cornelis Fluijt paste de tekeningen aan (het verhaal gaat, dat hij ze, samen met burgemeester Schalij, heeft overgetrokken….in spiegelbeeld), de bouw werd voor fl. 23.200,- aanbesteed aan de IJsselsteinse aannemer Johannes de Groot en in oktober 1888 was het gebouw gereed. In juni 1889 werd het officieel in gebruik genomen als stadhuis annex politiebureau.

Het verhaal kreeg echter een staartje. De handelwijze van het Woerdense gemeentebestuur kwam ter ore aan de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst, die het voor architect Molenaar opnam en de zaak in het openbaar aan de kaak stelde. Ook jhr Victor de Stuers, een bekend Kamerlid, bracht het plagiaat in 1903 nog ter sprake. Het leidde tenslotte tot de invoering van auteursrechten voor bouwkunst. Overigens werd Molenaar door het Rooms-Katholieke raadslid Hofman persoonlijk gecompenseerd voor de gedorven inkomsten. Hofman liet hem een aantal nog bestaande bedrijfspanden in Woerden realiseren en schijnt er voor gelobby’d te hebben, dat Molenaar de in 1892 gebouwde Rooms-Katholieke Bonaventurakerk heeft mogen ontwerpen.

Het gemeentehuis aan de Westdam heeft als zodanig gefunctioneerd tot 1994. Het is in die periode twee maal aanzienlijk verbouwd en vergroot, namelijk in 1961-1963 en in 1979-1980. Ondanks die uitbreidingen is het na 1960 nooit groot genoeg geweest om het gehele ambtelijk apparaat onder te brengen. Verschillende gemeentelijke diensten waren over de hele stad verspreid en vanaf 1980 was het merendeel van het ambtelijk personeel ondergebracht in het Stadskantoor, het omgebouwde Algemeen Ziekenhuis, aan de Meeuwenlaan. In 1993 kocht de gemeente het bedrijfspand van Nokia Data, aan de Blekerijlaan op het kantorenterrein Middelland, om het te verbouwen tot Stadhuis. Dat nieuwe Stadhuis werd op 19 oktober 1994 officieel geopend.

Het oude Stadhuis aan de Westdam werd verhuurd aan een projectontwikkelaar; ook kwamen er onder andere het postkantoor en de redacties van de Woerdense Courant en het Utrechts Nieuwsblad. Tegenwoordig wordt het pand onder andere gebruikt door een notariskantoor en een advocatenmaatschap.

Archieven
  • Archief van de gemeente Woerden 1811-1936 (W002), o.a. inv.nrs. 841-843;
  • Archief van de gemeente Woerden 1937-1980 (W003), o.a. dossiernrs. 188-190, 458-460 en 2450-2461.
Literatuur
  • L.Cl.M. Peters en W.R.C. Alkemade, Van raadkamers tot nieuw stadhuis: geschiedenis van de gemeentehuizen in Woerden (Woerden, 1994).