Hoofdonderwijzer Feike Kalsbeek (1857-1941)

Hoofdonderwijzer Feike Kalsbeek (1857-1941)

De Kalsbeek Scholengemeenschap heeft zijn naam te danken aan Feike Kalsbeek, hoofdonderwijzer van de Wilhelminaschool aan de Hoge Wal in Woerden van 1885 tot 1922. Deze onderwijzer werd in 1857 geboren in Wonseradeel in Friesland.

Na zijn schooltijd kwam hij, zoals gebruikelijk was in die tijd, bij een boer te werken, maar het werd al gauw duidelijk dat dit soort werk niet aan hem besteed was. Zijn ouders besloten dat hij door mocht leren en in 1872 werd hij dan ook toegelaten tot de “Opleidingsklas voor onderwijzers” in Utrecht. Hij slaagde in 1875 voor zijn examen.

De jonge meester Kalsbeek kon solliciteren naar zijn eerste betrekking in Heeg. Korte tijd later stond de achttienjarige onderwijzer met een hulpje van vijftien jaar, die het onderwijzersvak ook onder de knie wilde krijgen, voor honderd leerlingen. De enthousiaste schoolmeester bleef doorstuderen en haalde verschillende taalakten Hij trouwde met Cornelia Bouwens en samen vertrokken zij naar Oude Wetering, waar hij als hoofdonderwijzer was benoemd. Het geluk was echter van korte duur want na een jaar overleed zijn vrouw aan kraamvrouwenkoorts, 21 jaar oud, en in datzelfde jaar overleed ook zijn dochtertje van zeven maanden.

Door deze verdrietige omstandigheden wilde Kalsbeek weg uit Oude Wetering en solliciteerde hij naar Woerden. De sollicitatiecommissie in Woerden had wel enige reserve aangaande zijn postuur. Weliswaar was hij een goed onderwijzer, maar hij was wat klein van stuk. Desondanks werd hij aangenomen. en op 15 juni 1885 benoemd tot hoofd der school van de Vereniging voor Christelijk Schoolonderwijs.

De school, die in 1881 als eerste protestants-christelijke school in Woerden was opgericht, was begonnen met zeventig leerlingen, maar breidde zich steeds verder uit. In 1914 passeerde het aantal leerlingen de vierhonderd en werd er een tweede school gebouwd, die in 1917 werd geopend en de naam Julianaschool kreeg. Pas toen kreeg de de oude school de naam “Wilhelminaschool” genoemd.

In augustus 1887 was Feike Kalsbeek inmiddels hertrouwd met Anna Lena Hengeveld uit Alphen aan den Rijn. Zij kregen zes kinderen, die het later ook allemaal ver gebracht hebben in het onderwijs. Onder leiding van Kalsbeek kwam er in 1917 ook een MULO-klas aan de christelijke school, die zich later weer uitbreidde tot een aparte school. In die tijd kwamen de kinderen vanuit de hele omtrek vaak nog lopend naar school.

In 1922 ging de kordate Kalsbeek, na 37 jaar de school te hebben geleid, met pensioen. Korte tijd erna werd hij Ridder in de orde van Oranje-Nassau, mede voor zijn verdiensten voor het landelijk en regionaal protestants-christelijk onderwijs. Na zijn pensionering was hij ook nog enige jaren gemeenteraadslid en wethouder in Woerden. Feike Kalsbeek overleed te Woerden op 9 november 1941.

Archief
  • Archief van de Vereniging voor christelijk schoolonderwijs te Woerden 1880-1975 (W096), o.a. invnrs 6-9 en 46.
Literatuur
  • Claartje van Andel e.a., Ruim baan voor de Kalsbeek, 1917-1987: van MULO tot brede scholengemeenschap, (Woerden, 1987);
  • L. Kalsbeek, “F. Kalsbeek, naar wie de Christelijke Scholengemeenschap in Woerden is genoemd” in: Heemtijdinghen, jg 16 (1980), nr 5, pp. 55-76;
  • D. Leenheer, Vereniging voor Christelijk Schoolonderwijs te Woerden, 1881-1956. (z.p., 1956).