Antonius en Cornelius Stichting

Antonius en Cornelius Stichting

Het huidige zorgcentrum Mariënstein aan de Benschopperweg in IJsselstein is ontstaan uit een Rooms-Katholiek “oudeliedenhuis” aan de Kloosterstraat aldaar, dat in 1901 zijn deuren opende. Dit bejaardenoord dankte zijn bestaan aan een financiele schenking, gedaan door twee ongehuwde veehouders: de broers Cornelis en Anthonie van Kippersluis.

De gebroeders Van Kippersluis bewoonden een boerderij aan de Noord IJsseldijk. De oudste broer, Cornelis (1819-1879) was jarenlang, tot aan zijn overlijden, gemeenteraadslid en lid van het Rooms-Katholiek kerkbestuur in IJsselstein. Na zijn dood nam zijn broer Anthonie (1825-1910) zijn gemeente- en kerkbestuurlijke functies over, terwijl hij ook nog in het bestuur van het waterschap IJsselveld zitting had. Anthonie van Kippersluis bleef nog lange tijd op de boerderij; rond 1903 vestigde hij zich met zijn dienstbode in de Kloosterstraat. Anthonie van Kippersluis, in de volksmond “Toonoom” genoemd, was steenrijk en werd door velen gerespecteerd en vertrouwd: menig grond- of huizenbezitter in IJsselstein had één of meer hypotheken bij hem “lopen”.
Door godsvruchtigheid gedreven schonken de gebroeders Van Kippersluis een aanzienlijk bedrag aan het Rooms-Katholiek kerkbestuur met als doel het oprichten van een Rooms-Katholiek tehuis voor oude lieden. In 1900 werd voor dat doel het pand aan de Kloosterstraat 5 aangekocht, dat met de wat verlatiniseerde namen van de financiers werd getooid: de Antonius en Cornelius Stichting.

In januari 1901 betrokken de eerste ouderen het tehuis. De kosten voor het verblijf werden soms door de ouderen zelf of hun familie betaald, in andere gevallen werden oude mensen voor rekening van het armbestuur opgenomen. Het personeel en de leiding van “de Stichting” berustte bij religieuzen, de Zusters van Onze Lieve Vrouwe van Amersfoort. In het eerste jaar woonden er ongeveer tien oude mannen en vrouwen in het tehuis, uiteraard gescheiden ondergebracht. In de gehele periode van haar bestaan had de Stichting vrijwel steeds vijftien tot twintig bewoners. Die werden door drie tot vijf zusters goed verzorgd. Daarnaast werden ze regelmatig getracteerd door notabele katholieke IJsselsteiners, waaronder de oude Anthonie van Kippersluis, die de eerste jaren van het tehuis nog van nabij kon meemaken. In 1906 werd het gebouw van een eigen kapel voorzien, waar de kapelaans van de Sint Nicolaaskerk dagelijks de mis lazen voor de bewoners en hun verzorgsters. Tot aan de jaren ’50 van de vorige eeuw hadden de bewoners geen eigen kamers: de mannen en de vrouwen hadden elk hun eigen slaapzaal en verbleven overdag in gezamenlijke ruimtes. In 1951-1952 kwam hierin verandering en kregen de bewoners eigen kamertjes.

Behalve de Antonius en Cornelius Stichting was er sinds de jaren ’30 in IJsselstein nog een plaats waar Rooms-Katholieke ouderen waren gehuisvest, namelijk in het pension bij het Sint Joseph Gesticht aan Eiteren. De verblijfsomstandigheden waren daar wat luxer dan in de Stichting, maar de kosten ervan voor de bewoners ook hoger. Eind jaren ’50 ontstond er behoefte aan een nieuw tehuis, waarin zowel de bewoners van de Stichting als de pensiongasten van het Sint Joseph Gesticht konden worden ondergebracht. De rond die tijd opgerichte Stichting Katholieke Bejaardenzorg IJsselstein zette de eerste stappen om die voorziening te realiseren. Op 25 oktober 1960 legde voorzitter J.Th. Bissels van deze stichting de eerste steen voor het nieuwe complex aan de Benschoppperweg. Een jaar later was het bejaardentehuis “Mariënstein” een feit en kon begonnen worden met de verhuizing van de negentien bewoners van de Antonius en Cornelius Stichting van de Kloosterstraat naar de nieuwbouw.

Op 27 januari 1962 was het gebouw aan de Kloosterstraat geheel ontruimd en kwam er na 61 jaar een definitief eind aan het bestaan van het tehuis. Met het gebouw verloor ook de Antonius en Cornelius Stichting haar functie: ze werd opgeheven en ging op in het bestuur van Mariënstein. Het pand aan de Kloosterstraat is tegenwoordig in gebruik als appartementencomplex.

Literatuur
  • W.J.A. van Wijk, “De Antonius en Cornelius Stichting te IJsselstein” in: Historische Kring IJsselstein, nr 1 (1976), pp. 19-22, nr 2 (1977), pp. 10-13, en nr 3 (1977), pp. 17-18.