Op de stadswal van Montfoort staat langs de Provinciale Weg de korenmolen De Valk. Het betreft een zogenaamde achtkante bovenkruier op stelling, die in 1753 gebouwd is ter vervanging van een standerdmolen die op dezelfde plaats stond.

In de middeleeuwen stichtte de burggraaf van Montfoort een korenmolen. Zeker vanaf 1432 stond deze op de plek van de huidige molen, achter de zuidwesthoek van de stadsmuur. De burggraven waren eigenaar van de molen. Het betrof vanouds een dwangmolen, want “mijn heer van Montfoort heeft doen verbieden, dat nijmant maelen en sal anders dan tot mijnre molen al dat landt van Montfoort daer ende in ’t kerspel Linschoten”. De ingezetenen van de stad Montfoort en de omliggende buurtschappen waren dus verplicht van deze molen gebruik te maken.

Formeel bleef dit dwangrecht tot 1822 van kracht, maar vanaf de 18e eeuw had de molenaar toch concurrentie te duchten. De huidige stellingkorenmolen was tot 1941 als korenmolen in bedrijf. Hierna raakte de molen snel in verval en het is aan de plaatselijke aannemer A. H. Versteegen te danken dat de molen nog bestaat. In 1953/54 werd de molen grondig gerestaureerd, waarbij de oorspronkelijke maalfunctie wel verloren ging. In 1988 volgde een tweede restauratie, waarna de molen op 29 april 1989 door burgemeester De Jong op feestelijke wijze in bedrijf werd gesteld. Ondanks het ontbreken van het interne maalwerk draaien de wieken sindsdien regelmatig. De vlucht van de wieken bedraagt 24,5 meter.

Naar de oorsprong van de naam “De Valk” wordt gegist. Enerzijds zijn er wel meer molen die genoemd zijn naar een vogel. Anderzijds wordt er wel een link gelegd naar de familie Falck, verwant aan de familie Gobius die de molen rond 1800 zou hebben bezeten. Sinds 1985 is de molen eigendom van de Utrechtse Molenstichting. Daarvoor was deze eigendom van de eerdergenoemde André Versteegen, die de molen in 1953 had gekocht van molenaar Van Rijn. Van Rijn had de molen in 1907 gekocht van de weduwe N. van der Horst. De molen was in 1907 koren- en pelmolen en had toen een nieuwe machinale maalderij, gedreven door een petroleummotor naast de windmolen.

Korenmolen De Valk, gelegen aan de Molenstraat 27, is een beschermd Rijksmonument.

Literatuur

• J. den Besten e.a., Nieuw Utrechts molenboek (Utrecht, 1991), pp. 212-215;
• H. Ferrée, 250 jaar molen “De Valk” (Montfoort, 2003);
• Fred Gaasbeek en Charles Noordam, Montfoort: geschiedenis en architectuur (Zeist, 1992), pp. 216-218.

Website

• Stichting “Molen de Valk”