Anthonie van Blocklandt werd omstreeks 1532 in Montfoort geboren. Hij was zoon van Cornelis van Blocklandt, die hier schout of burgemeester was. Anthonie kwam in de leer bij zijn oom in Delft, Hendrick Sweersz, en daarna enige jaren in het atelier van Frans Floris in Antwerpen. In 1552 keerde hij terug naar Montfoort, waar hij trouwde met Geertruyd Cornelisse, dochter van een van de burgemeesters. Hij vestigt zich aan de Langendijk in Delft en schilderde in die tijd vooral naakten. Ook vervaardigde hij voor de Sint-Janskerk van Gouda “De onthoofding van Sint-Jacob” (nu in museum aldaar), al wordt het niet tot zijn beste werken gerekend.

In 1572 maakte Anthonie van Blocklandt een reis naar Italie, waar hij werken van Parmigiano bestudeerde. Daarna verhuisde hij naar Utrecht, waar hij in 1577 toetrad tot het Zadelaarsgilde – waartoe toen ook de schilders onder behoorden. Hij huwde hier voor de tweede maal en ging wonen in het vroegere Catharijneklooster. Hij leefde er als een aanzienlijk man.

Van Blocklandt schilderde veel bijbelse voorstellingen. Hij schilderde in een zogenaamde vroeg-maniëristische stijl. Samen met Joost de Beer, die eveneens door Frans Floris was opgeleid, zou Blocklandt zijn stempel hebben gedrukt op de maniëristische richting die de Utrechtse schilders rond 1590 kozen.

Het drieluik “Maria Tenhemelopneming”, dat tegenwoordig in de kerk van Bingen am Rhein hangt, is het voornaamste werk dat van hem bewaard is gebleven. Andere beroemde werken, zoals altaarstukken voor de kerken in Amsterdam, Delft en Den Bosch, zijn door de Beeldenstorm of op andere wijze verloren gegaan. In het Laatste Avondmaal (te zien in Dordrecht) verwerkte de kunstenaar zijn zelfportret. Ook het Centraal Museum in Utrecht heeft werken van hem. Toch zijn er helaas vrij weinig schilderijen bewaard gebleven. Kunsthistorici kunnen daardoor geen goed beeld krijgen van de precieze betekenis van zijn werk. Buiten kijf staat dat Antonie van Blocklandt door zijn tijdgenoten een zeer gewaardeerd kunstenaar was.

Tot de leerlingen van Van Blocklandt behoorden Cornelis Ketel en de Michiel Jansz van Miereveld, die zijn meester overigens op zijn sterfbed schilderde. Anthonie van Blocklandt (soms ten onrechte Van Montfoort genoemd) stierf in 1583 in Utrecht.

Literatuur

• Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 2 (Amsterdam, 1974), pp 181-182.