In juni 1906 kregen M. Visser te Papendrecht en J. Smit te Oud-Beijerland concessie van het gemeentebestuur van Bodegraven om een drinkwaterleidingbedrijf op te rechten in de gemeente. In september van datzelfde jaar gaf ook de gemeente Zwammerdam de beide heren een concessie. Al vanaf 1880 was er, zonder succes, geprobeerd om een gezamenlijke drinkwaterleiding voor het gebied tussen Oudshoorn en Woerden op te richten en aan het begin van de vorige eeuw probeerde burgemeester Le Coultre tevergeefs een gemeentelijk waterleidingbedrijf uit de grond te stampen.

De plannen van Visser en Smit hadden meer succes. Op 17 oktober 1906 werd in het Zuid-Hollandsch Koffiehuis in de Noordstraat te Bodegraven de NV Bodegraafsche Waterleiding opgericht, waarvoor het kapitaal door 31 aanwezige aandeelhouders werd geleverd. Er werd een raad van bestuur gekozen en de directeur van de Bodegraafse gasfabriek, Z.J. Ninaber van Eyben, werd benoemd tot directeur van het bedrijf en secretaris van het bestuur. Men kocht een stuk grond aan Buitenkerk en sloeg daar vier bronnen om drinkwater te winnen. Ook werd daar de Bodegraafse watertoren, het waterreservoir voor het bedrijf, gebouwd.

Op 20 december 1907 werd de Bodegraafsche Waterleiding officieel door burgemeester Le Coultre in gebruik gesteld. Men begon in 1908 met 116 aansluitingen op het waterleidingnet. Met steun van de gemeentebesturen en de plaatselijke Gezondheidscommissie groeide dat aantal in tien jaar tot ruim 1200; rond 1930 stabiliseerde het cijfer zich tot circa 1500 “abonnee’s”.

Vanaf 1925 werd het oprichten van waterleidingbedrijven in kleinere plaatsen ook door de provincies gestimuleerd. Elf gemeentes in het oostelijk weidegebied van de provincie vormden een gemeenschappelijke regeling Stichting Drinkwaterleiding De Elf Gemeenten. Bodegraven was daar niet bij, maar de Bodegraafsche Waterleiding leverde, via de dochteronderneming BOWADI (Bodegraafsche Waterdistributiemaatschappij NV), wel water aan De Elf Gemeenten. In 1936 liep de concessie van de Bodegraafsche Waterleiding NV af. De gemeente Bodegraven had bij de oprichting al bedongen, na afloop van de concessie het bedrijf over te kunnen nemen. Van dat recht maakte de gemeente gebruik. Na lange onderhandelingen en juridische procedures ging het bedrijf per 1 juli 1938 over naar de gemeente Bodegraven en kwam er een eind aan de particuliere onderneming. Het waterleidingbedrijf was nu een gemeentelijke dienst geworden, naast het gemeentelijk gasbedrijf en electriciteitsbedrijf. Aan het eind van de jaren ’60 fuseerden deze bedrijven met grotere regionale bedrijven. Het gemeentelijk waterleidingbedrijf van Bodegraven werd per 1 januari 1970 opgeheven en ging op in De Elf Gemeenten.

Archieven

• Archief van de NV Bodegraafsche Waterleiding (BWL) 1907-1937 (B009);
• Archief van de NV Bodegraafsche Waterdistributiemaatschappij (BOWADI) 1931-1961 (B040);
• Archief van de administrateur van de gemeentelijke Nutsbedrijven van Bodegraven 1922-1970 (B043), invnrs 1-20 en 43-78.

Literatuur

• 50 jaar waterlevering door De Elf Gemeenten (Woerden, 1980).