Bij de ontginningen in de elfde eeuw werd door kolonisten ook het gebied ten noorden van Woerden in cultuur gebracht. Dit gebied, het Miland, viel oorspronkelijk onder een gezamenlijk bestuur en werd later gesplitst in verschillende gerechten. Zo ontstond in de Middeleeuwen onder meer het dorp Zegveld. Zegveld is naar men beweert genoemd naar zegge, een rietgras met lange scherpe bladen dat in de moerassige omgeving veel voorkwam. Hoewel Zegveld uiteenvalt in twee polders, te weten Zegveld en Zegvelderbroek, heeft het bestuurlijk altijd een eenheid gevormd.

Rond de in de veertiende eeuw gestichte kerk, langs de tegenwoordige Hoofdweg, concentreerde zich enige bebouwing. De kerk was voor de Reformatie gewijd aan Maria of Onze Lieve Vrouwe, wat mogelijk verband hield met de kanunnikken van het (gelijknamige) kapittel van Sinte Marie die ter plaatse vroeger veel invloed hadden. Vlak bij de kerk was ook het rechthuis te vinden. Hier vergaderde destijds het plaatselijk bestuur.

Na de Reformatie ging het overgrote deel van de bevolking mee over naar de hervormde kerk. De rooms-katholieke minderheid kerkte in De Meije. Hier stond een schuilkerkje, waar later de parochie van Onze Lieve Vrouwe-Geboorte uit is ontstaan.

Het verkeer over land is lange tijd beperkt geweest. De Zegveldse wetering, die dwars door het dorp liep, was vroeger de voornaamste vervoersas. Over land was alleen Woerden redelijk bereikbaar.

Zegveld heeft altijd een sterk agrarisch karakter gehad. De ruilverkaveling die in 1958 werd gestart, bracht grote veranderingen met zich mee. Het plan voorzag in de aanleg van diverse wegen. Waar van oudsher de kerk het middelpunt van het dorp was, werd nu de viersprong Hoofdweg-Molenweg-Milandweg-Middenweg de kern van het dorp. Zegveld werd uit haar isolement gehaald. Er volgde op bescheiden schaal enige nieuwbouw en in 1978 werd een bedrijventerrein, de zogenaamde Nijverheidsbuurt, aangelegd. Het bevolkingsaantal bleef echter vrij klein. Bij de opheffing van de gemeente Zegveld in 1989 woonde er 2123 mensen. Sindsdien maakt Zegveld deel uit van de gemeente Woerden.

Archieven

• Archief van het gerecht Zegveld en Zegvelderbroek 1610-1811 (W015);
• Archief van de gemeente Zegveld 1811-1988 (W016);
• Archief van het waterschap Zegveld en Zegvelderbroek 1651-1857 (H0123);
• Archief van het waterschap Zegveld 1861-1974 (H0121);
• Archief van het waterschap Zegvelderbroek 1862-1974 (H0122).

Literatuur

• Rob Alkemade en Jan van Es, Bouwen op het verleden: 1000 jaar Zegveld (Zegveld, 1995);
• C.J. van Doorn, Het oude Miland (Utrecht, 1940);
• Z. en C.J. van Doorn, Miland, Milandkerk, Kamerik (Woerden, 1990).