Toen na de Reformatie de uitoefening van de rooms-katholieke godsdienst werd verboden, ontstond er in het buurtschap Teckop een schuilkerk. Vanuit deze statie is later de Kamerikse parochie van heilige Hippolytus ontstaan. Halverwege de 19e eeuw was er behoefte aan een nieuw kerkgebouw. Deze werd niet in Teckop maar aan de Mijzijde gebouwd op de plaats van de huidige kerk. Bijzonder is dat het ook nu om een vestigingsplaats ging ver van een dorpskern, gewoon tussen de boerderijen. De gespannen verhouding tussen de katholieke en protestantse inwoners van Kamerik speelde hierbij wellicht een rol. Pas nadat de nieuwe kerk in 1855 was ingewijd ontstond er rond het gebouw meer bebouwing, een dorpskom die bekend ging staan als De Kanis.

In 1913 gaf het kerkbestuur architect Wolte te Riele uit Deventer opdracht een nieuwe kerk met pastorie te ontwerpen. Deze architect heeft meer rooms-katholieke kerken ontworpen, onder meer die van Montfoort.Het werk werd uitgevoerd door de Gebroeders Koenders uit Enschede, met wie de architect vaker samenwerkte. Op 14 april 1914 werd de eerste steen gelegd. Door de mobilisatie ten tijde van de Eerste Wereldoorlog kwam de bouw in al snel stil te liggen. Men had te kampen met een tekort aan arbeidskrachten en moeilijk te verkrijgen bouwmateriaal. Niettemin kon de aartsbisschop van Utrecht, mgr. H. van de Wetering, een jaar later de kerk inwijden. Het kerkgebouw was gebouwd in baksteen en kreeg een kruisvormige plattegrond. De bouwsom bedroeg circa 62.000 gulden, ongeveer 5.000 gulden meer dan begroot. In de kerk werd het oude kerkorgel na restauratie in 1917-1919 teruggeplaatst.

Bij de oplevering waren er nog geen gebrandschilderde ramen. De vijf grote ramen dateren van 1923 en zijn van de hand van H.L.D. Kochen uit Utrecht. Het gaat om voorstellingen van “de aanbidding van het Lam Gods”, “de herders”, “de drie koningen”, “Johannes de Doper die Christus aanwijst” en “de heidense hoofdman die zijn geloof en onwaardigheid betuigt”.De kleinere gebrandschilderde ramen dateren uit veel latere tijd: zij zijn tussen 1956 en 1962 gemaakt door Harrie Sterk, een kunstenaar uit Vleuten, die diverse heiligen afbeeldde. Hiervoor was onder meer geld ingezameld bij gelegenheid van het eeuwfeest van de parochiekerk aan de Kanis. De oorspronkelijke decoraties op de gewelven en pilaren zijn nu achter een witte pleisterlaag verdwenen.

De Hippolytuskerk staat op de gemeentelijke monumentenlijst van Woerden.

Archief

• Archief van de Rooms-Katholieke parochie van de H. Hippolythus te Kamerik 1770-2001 (W164), o.a. invnrs 112, 138, 143, 171, 227, 235 en 278.

Literatuur

• W.J. de Valk, “De Rooms-Katholieke parochie Kamerik” in: W.R.C. Alkemade e.a., Terugblik op Kamerik: leven tussen Kruipin en Oudendam 1857-1988 (Woerden, 1992), pp. 121-130;
• J. van Es en Saskia van Ginkel-Meester, Woerden: geschiedenis en architectuur (Zeist, 2000), pp. 270-273.