Er zijn aanwijzingen dat er in Kamerik op de plaats van de huidige Hervormde kerk al vroeg een kerkgebouw(tje) moet hebben gestaan; in de jaren ’30 van de vorige eeuw werd een oude boomstam-doodkist opgegraven. Hoewel rondom de kerk sprake is van een concentratie van bebouwing, is de lintbebouwing van boerderijen kenmerkend voor Kamerik. Bijzonder zijn de oude boerderijstroken, bestaande uit boerderijen die niet “aan de weg” langs de Kamerikse wetering maar verder het land in staan. De lange weg die Kamerik doorsneed, liep vanaf de Kruipin ten noorden van Woerden tot aan de Oudendam.

De heerlijke rechten van Kamerik-en-de-Houtdijken kwamen in 1715 in handen van de familie Van Teylingen. Bestuurlijk was Kamerik lange tijd versnipperd. Aanvankelijk was er sprake van vier zelfstandige gemeenten, die in 1857 werden samengevoegd: Kamerik-Mijzijde, Kamerik-Houtdijken, ‘s-Gravesloot en Teckop.
De nieuwe bestuurlijke eenheid kon niet verhullen dat de gemeente nog een tweedeling kende die langs de weg van de religies liep. Het dorp Kamerik was overwegend protestants. Nadat de rooms-katholieken in 1856 twee kilometer buiten het dorp een eigen kerk bouwden, ter vervanging van de oude schuurkerk in Teckop, ontstond een nieuwe, grotendeels katholieke, kern: de Kanis.

Kamerik werd in 1910 opgeschrikt door een dorpsbrand. Zeven woningen brandden tot de grond toe af, terwijl een groot aantal woningen alsmede de kerktoren ernstige schade opliep. Na de Tweede Wereldoorlog vond er op bescheiden schaal nieuwbouw plaats. Het aantal inwoners groeide in 1988 tot 3701. Met ingang van 1 januari 1989 werd de gemeente Kamerik opgeheven en in het kader van een grote herindelingsoperatie bij de gemeente Woerden gevoegd.

Archieven

• Archief van het gerecht Kamerik-Houtdijken 1641-1783 (W009);
• Archief van het gerecht Teckop 1745-1811 (W010);
• Archief van de gemeente ‘s-Gravesloot 1817-1857 (W013);
• Archief van de gemeente Kamerik-en-de-Houtdijken 1817-1857 (W009);
• Archief van de gemeente Kamerik-Mijzijde 1817-1857 (W012);
• Archief van de gemeente Teckop 1817-1857 (W011);
• Archief van de gemeente Kamerik 1817-1988 (W014);
• Archieven van de waterschappen onder Kamerik (H093, H096, H097, H099, H106, H116).

Literatuur

• W.R.C. Alkemade e.a., Terugblik op Kamerik: leven tussen de Kruipin en Oudendam, 1857-1988 (Woerden, 1992);
• Jan van Es en Saskia van Ginkel-Meester, Woerden: geschiedenis en architectuur (Utrecht, 2000), pp. 29-35 en 58-62.