Onlangs verscheen het boek Verhalen van veteranen uit de Lopikerwaard. Met 4 en 5 mei in het vooruitzicht is deze publicatie een tijdige herinnering aan de offers die gebracht werden door militairen uit onze streek. In het boek vertellen negentien veteranen uit Benschop, Harmelen, IJsselstein, Linschoten, Lopik, Montfoort, Oudewater en Woerden over hun ervaringen in oorlogsgebieden.

In totaal beslaan de verhalen de periode 1947-2020 en betreffen conflicten in Nederlands-Indië, Nederlands Nieuw-Guinea, Libanon, Bosnië, Irak, Afghanistan en Mali. Naast de verschillende conflicten en plaatsen, lopen de specifieke ervaringen zeer uiteen. Zoals het boek zelf meldt gaat om veteranen die op vredesmissie geweest zijn, of in een oorlogsituatie belandde, of in het schemergebied daartussen.

Zo is er het verhaal van de Woerdense Belinda Smeenk, die in het verlengde van haar studie econometrie onderzoek deed voor de landmacht en in het verlengde daarvan reservist werd, om vervolgens zelf te verzoeken om op uitzending te worden gestuurd naar Uruzgan. Tijdens de missie in Afghanistan, in 2006, zette ze haar opgedane kennis in, iets dat ze nog steeds doet als stafmedewerker bij de landmacht. Smeenk beschouwt haar ervaring in Uruzgan als een tijd die haar veel heeft opgebracht en ze hield niets negatiefs over aan haar tijd in een conflictgebied.

Maar voor andere veteranen was dit niet het geval. Zo vertelt Gerno Boes uit Harmelen – afgebeeld op de kaft van het boek – over zijn tijd als VN-militair in Libanon in de jaren 1980. Als dienstplichtige, zij het wel vrijwillig, werd Boes in 1985 naar Libanon uitgezonden. Daar zat hij als onderdeel van de VN-missie UNIFIL tussen de Israëlische wal en het Libanese schip en ervaarde gevoelens van machteloosheid, nutteloosheid en continue dreiging. Eenmaal terug in Nederland had Boes jarenlang last van allerlei fysieke en mentale klachten die lastig thuis te brengen waren, totdat een huisarts in 2009 vermoedde dat hij last had van PTSS. Hoewel Boes nog blijvend last heeft van zijn ervaring van “slechts” een half jaar, blijft hij werken aan zijn herstel en gaat regelmatig terug naar Libanon waarover hij zegt: “Je krijgt daar respect en waardering, zonder moeilijke vragen. Men begrijpt daar wat oorlog inhoudt en met je doet!”

Dat is ook wat duidelijk in dit boek naar voren komt: de lezer krijgt een idee van wat oorlog met mensen doet. Het boek leest dan ook niet als een verzameling heldenverhalen, maar bevat nuchtere – maar ook weer niet kille – uiteenzettingen van vaak ingrijpende gebeurtenissen en de nasleep daarvan. Naast de fascinatie die dit bij velen zal opwekken, zetten de verhalen aan tot dankbaarheid voor de diensten die deze en andere veteranen hebben geleverd.

Voor informatie over hoe u een exemplaar van Verhalen van veteranen uit de Lopikerwaard kunt verkrijgen, zie de website van de Stichting Veteranen Lopikerwaard. Het boek zal binnenkort ook te raadplegen zijn op de studiezaal van het RHC.