De indexen op de monsterrollen van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Bovendams (1468-1970) tot 1850 zijn nu digitaal inzichtelijk op onze website! Dit hoogheemraadschap was verantwoordelijk voor het beheer van het ‘bovendamse’ gedeelte van de Lekdijk. De dam die hier bedoelt wordt is de Dam bij het Klaphek, of de IJsseldam, gelegen bij het Klaphek (bij Nieuwegein). Deze sluit de Hollandse IJssel van de Lek af. Het gedeelte van de Lekdijk van deze dam tot aan Schoonhoven, het ‘benedendamse’ gedeelte, werd beheerd door het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Benedendams. De indexen op de monsterrollen van dit hoogheemraadschap waren al eerder online geplaatst.

De Lekdijk bij Honswijk, onder Schalkwijk. G. Reets, 1631.

Het gebied van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Bovendams liep van de Dam bij het Klaphek tot aan Amerongen. In 1971 ging het Hoogheemraadschap op in het Waterschap Kromme Rijn, die op haar beurt weer in 1994 op ging in het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden.

Het bestuur van het Hoogheemraadschap, een dijkcollege bestaande uit een dijkgraaf en hoogheemraden, was dus verantwoordelijk voor de dijk die het gebied tegen het rivierwater moest beschermen. Ingelanden, eigenaren van grond in het waterschap, moesten uiteraard belasting betalen en zo bijdragen in de kosten van het dijkonderhoud. Daarnaast konden zij ook opgeroepen worden om te komen helpen in noodsituaties. Dit zogenaamde dijkleger hielden wacht in tijden van hoogwater en ijsgang, en dichtte dijkgaten bij overstromingen. In de zogenaamde monsterrollen tekende het plaatselijke bestuur de namen op van personen die (mogelijk) dijkplichtig waren.

In principe was ieder huishouden met vier of meer morgen land verplicht een weerbare man (18-65 jaar) te leveren. Bij “klokkeslag” ofwel zodra de noodklok werd geluid, moesten zij zich begeven naar een van de waakhuizen langs de Lekdijk. De monsterrol vermeldt welk gereedschap de dijkplichtige mee moest nemen: bijvoorbeeld een spade, griep of bijl. Niet iedereen was echter belast met dijkplicht. Landeigenaren met minder dan vier morgen land waren hierop uitgezonderd, net als (later) stedelijke inwoners en ridderhofsteden. Als men niet op kwam dagen, kon er een boete worden opgelegd.

Elk gerecht was verplicht om ieder jaar een monsterrol naar het dijkcollege te sturen. Het bijzondere aan de monsterrollen van de Lekdijk Bovendams is dat het ook informatie geeft over gebruikers van grond die niet direct werden opgeroepen. Buiten de mensen die vrijgesteld waren, ging dat om eigenaren van grond die elders woonachtig waren. Er waren immers de nodige boeren die hun landerijen verspreid over meerdere polders of gerechten hadden liggen. Overigens kwam het andersom ook voor dat dijkplichtige inwoners ook nog buiten de woonplaats grond in gebruik hadden.

Het RHC heeft indexen op deze monsterrollen gemaakt met tussenpozen van 25 jaar, waar mogelijk, tot en met 1850. De monsterrollen vormen een interessante bron voor genealogen omdat deze extra informatie kunnen geven over het leven van onze voorouders die niet in andere bronnen naar voren komen. Zo kunt u bijvoorbeeld onderzoeken of uw voorouder geholpen heeft bij een van de dijkdoorbraken of andere waternoden die de Lekdijk gekend heeft.

Hieronder vindt u de lijst met monsterrollen, per plaats aangegeven. Onder de bron ‘Indexen’ op onze website kunt u op plaatsnaam of persoon verder zoeken.

• Achttienhoven
  • Achttienhoven, monsterrollen 1674-1871
• Amerongen
  • Amerongen, monsterrollen 1676-1850
• Bunnik
  • Amelisweerd, monsterrollen 1762, 1799
  • Bunnik, monsterrollen 1674-1850
  • Rijnauwen, monsterrollen 1757-1809
• Cothen
  • Cothen, monsterrollen 1658-1850
  • Dwarsdijk, monsterrollen 1674-1811
• De Bilt
  • De Bilt (Oostbroek), monsterrollen 1677-1850
• Doorn
  • Doorn, monsterrollen 1674-1850
• Driebergen-Rijsenburg
  • Driebergen, monsterrollen 1726-1850
  • Driebergen en Rijsenburg, monsterrollen 1674-1721
  • Hardenbroek, monsterrollen 1679-1822
  • Rijsenburg, monsterrollen 1720-1850
  • Sterkenburg, monsterrollen 1679-1850
• Haarzuilens
  • De Haar / Haarzuilens, monsterrollen 1662-1850
  • Lage Haar, monsterrollen 1677-1822
  • Themaat (Frederik Uytenengs-gerecht), monsterrollen 1709-1809
  • Themaat (Statengerecht), monsterrollen 1662-1838
• Houten
  • Grote Koppel, monsterrollen 1760
  • Grote en Kleine Koppel en Maarschalkerweerd, monsterrollen 1799
  • Heemstede, monsterrollen 1661-1810
  • Houten en ‘t Goy, monsterrollen 1674-1850
  • Kleine Koppel, monsterrollen 1760
  • Oudwulven en Waaien, monsterrollen 1664-1850
  • Schonauwen, monsterrollen 1662-1850
  • ‘t Goy, monsterrollen 1676-1711
  • Wulven, monsterrollen 1662-1811
• Jutphaas
  • Jutphaas (Nedereind van), monsterollen 1662-1811
  • Jutphaas (Overeind van), monsterrollen 1662-1811
  • Jutphaas, monsterrollen 1825-1850
• Kockengen
  • Kockengen (Lockhorst), monsterrollen 1662-1850
  • Kockengen (Spengen), monsterrollen 1674-1850
  • Laagnieuwkoop, monsterrollen 1662-1850
• Langbroek
  • Nederlangbroek, monsterrollen 1670-1812
  • Overlangbroek, monsterrollen 1674-1812
  • Langbroek, monsterrollen 1815-1850
• Leersum
  • Darthuizen, monsterrollen 1677-1850
  • Leersum, monsterrollen 1676-1850
• Maarssen
  • Maarssen, monsterrollen 1675-1850
  • Maarssenbroek, monsterrollen 1674-1850
  • Maarsseveen, monsterrollen 1660-1850
• Maartensdijk
  • Herverscop, monsterrollen 1771-1816
  • Oostveen, monsterrollen 1674-1850
• Odijk
  • Odijk, monsterrollen 1674-1850
• Oudenrijn
  • Galecop, monsterrollen 1662-1833
  • Heijcop, monsterrollen 1677-1820
  • Oudenrijn, monsterrollen 1661-1850
  • Papendorp, monsterrollen 1661-1820
• Schalkwijk
  • Rietveld, monsterrollen 1824
  • Schalkwijk, monsterrollen 1676-1850
• Tienhoven
  • Tienhoven, monsterrollen 1674-1869
• Veldhuizen
  • Rosweide, monsterrollen 1763-1850
• Vleuten
  • Vleuten, monsterrollen 1662-1850
• Werkhoven
  • Werkhoven, monsterrollen 1674-1850
• Westbroek
  • Westbroek, monsterrollen 1674-1850
• Zeist
  • Stoetwegen, monsterrollen 1674-1812
  • Zeist, monsterrollen 1674-1850
• Zuilen
  • Oostwaard, monsterrollen 1770-1786