In Papekop bevond zich al aan het begin van de 19e eeuw een lagere school, die meerdere keren is herbouwd en verbouwd. In 1827 was er sprake van herbouw, omdat het oude pand in zeer slechte staat verkeerde. Hoe lang Papekop toen al in het bezit was van een lagere school is niet bekend. Ruim dertig jaar later was de school alweer aan vervanging toe en daarom werd in 1861 de school opnieuw herbouwd en vergroot.

Vervolgens vond in 1870 opnieuw uitbreiding plaats in verband met het stijgende aantal leerlingen. In 1910 werd door de gemeenteraad geconstateerd dat de school weer hard aan vervanging toe was. Ook de onderwijzerswoning was vervallen. Er werd een discussie gevoerd binnen de gemeenteraad of het niet goedkoper en gunstiger voor de gemeente was als de school in Papekop opgeheven werd en de kinderen naar de openbare lagere school in Oudewater zouden gaan. Uiteindelijk werd de gemeenteraad het hierover met elkaar eens: per 1 januari 1912 zou de school opgeheven worden. Gedeputeerde Staten dachten daar echter anders over en verleenden geen toestemming. Daarom ging de gemeenteraad toch over tot het maken van plannen voor de bouw van een nieuwe school met onderwijzerswoning.

In de periode tussen de sloop van de oude school in 1912 en de opening van de nieuwe school in 1914, kregen de leerlingen les in het koffiehuis van Van Wees. In 1915 bleek, gezien de stijging van het aantal leerlingen naar meer dan 24, dat het noodzakelijk was om een tweede onderwijzer aan te stellen naast de hoofdonderwijzer en de handwerkonderwijzeres.

Vanaf die tijd lijkt het hard achteruit te gaan met de school. In 1922 was het aantal leerlingen gedaald tot 4 en werd besloten dat de openbare school nu toch echt opgeheven zou worden. De school werd in bruikleen overgedragen aan de ‘Vereniging voor de oprichting en instandhouding van scholen met de Bijbel’. De 4 leerlingen van de openbare school gingen voortaan in Oudewater naar school. Een jaar later nam de vereniging de school in eigendom over. De onderwijzerswoning bleef wel in het bezit van de gemeente. In 1929 vond nog een verbouwing en uitbreiding van het schoolgebouw plaats, voorlopig de laatste.

Bijna tien jaar later dreigde de christelijke basisschool alweer opgeheven te worden in verband met financiële problemen. De rijksvergoeding voor de school zou opgeheven worden. Doordat deze uiteindelijk toch niet verdween, kon de school blijven bestaan. Uiteindelijk heeft de School met den Bijbel ‘Eliëzer’ nog tot 1995 standgehouden.

Archief

• Archief van het gemeentebestuur van Papekop 1817-1942 (R031), o.a. invnrs 150-154 en 420-426.

Literatuur

• Theo Pollemans, Een dorpsschool verdween: geschiedenis van de School met den Bijbel te Papekop (Oudewater, 1996).