Volkstellingregisters

Volkstellingregisters

Volkstellingen zijn van alle tijden. Vaak was de belastingheffing een reden voor de overheid om tellingen te houden onder de bevolking. Met “de” volkstelling wordt gedoeld op landelijke tellingen die in Nederland in de 19e en 20e eeuw gehouden zijn. Per gemeente werd allerlei gegevens over de inwoners genoteerd, de vragenlijsten werden in de loop van der tijd steeds verder uitgebreid.

De eerste telling vond plaats in 1830. Grofweg werd er elke 10 jaar een volkstelling gehouden, dus de tweede was in 1840, de derde in 1849, de vierde in 1859 enzovoorts. De laatste volkstelling is overigens in 1971 gehouden.

Gelet op het belang voor genealogisch onderzoek richt de aandacht zich vaak alleen op de eerste volkstellingen. De daarbij opgemaakte volkstellingregisters kunnen worden gezien als een voorloper van de bevolkingsregisters, die van 1850 dateren. Belangrijk verschil is dat de volkstellingregisters een momentopname weergeven, terwijl de bevolkingsregisters een langere periode werden bijgehouden met mutaties zoals bij verhuizingen, overlijden.

In de archieven van veel gemeenten in ons werkgebied ontbreken de volkstellingregisters. De statistische opgaven die na een volkstelling zijn opgemaakt, zijn vaker bewaard gebleven. Maar die zijn voor genealogisch onderzoek doorgaans niet relevant.

Op de website staan de volgende indexen: