Het gemeentewapen van Montfoort is bevestigd bij besluit van de Hoge Raad van Adel van 10 juni 1818 en wordt daarbij omschreven als “van zilver, beladen met een rode burg en verzeld ter wederzijde door een zwart molenijzer. Het schild gedekt door en gouden kroon en ter wederzijde vastgehouden door een klimmende leeuw in natuurlijke kleur”.

Het gemeentewapen van Montfoort is in wezen een lichte modificatie van het eerste stadswapen van Montfoort. Het oudst bewaard gebleven exemplaar van dit wapen dateert van 1353, maar het wapen is waarschijnlijk al in gebruik sinds de verlening van de stadsrechten in 1329. De bij de bevestiging door de Hoge Raad van Adel omschreven burg is in feite de weergave van een stadspoort met een valhek. Dit geeft de eigen jurisdictie weer van de stad ten opzichte van het omringende platteland. De twee molenijzers (ook “rijn” genaamd) zijn afkomstig uit het wapen van de Rover van Montfoort, het geslacht dat in de periode 1283-1583 burggraaf van Montfoort was. Deze De Rover’s zijn waarschijnlijk uit Brabant afkomstig. Uit 1278 is een zegel bekend van Arnoldus dictus Rover, schepen van Den Bosch, waarop één molenijzer is afgebeeld. De Rovers van Montfoort voeren drie molenijzers.

Het feit dat de jurisdictie van Montfoort ook werking heeft gehad voor gerechten onder Linschoten en Willeskop was vanuit de geschiedenis een belangrijk argument om na de gemeentelijke herindeling van 1989 het bestaande gemeentewapen van Montfoort te blijven voeren.

Literatuur

• N. Plomp, “Zegel en wapen van de stad Montfoort” in: Heemtijdinghen, jg. 15 (1979), nr 2, pp. 54-59;
• G.J.A. Beerthuizen-van Kooten, “Enige aanvullende notities over het stadszegel van Montfoort” in: Heemtijdinghen, jg. 20 (1984), nr 4, pp. 99-100.